Akcja „Werwolf”

Aktion Werwolf (Akcja Wilkołak) – akcja pacyfikacyjno-wysiedleńcza przeprowadzona przez Niemców na Zamojszczyźnie w czerwcu i sierpniu 1943 roku, podczas której wysiedlono od 30 do 60 tys. Polaków ze 171 wsi. Przesiedlenia te były najbrutalniejszymi działaniami niemieckiej administracji na tym terenie i miały na celu całkowite oczyszczenie terenu z Polaków.
Operacja osiągnęła niespotykane do tej pory w okupowanej Polsce rozmiary. Wzięły w niej udział dywizje rezerwowe Wehrmachtu 154. i 174., bataliony siedmiu pułków policji, dywizjony policji konnej, zmotoryzowane bataliony żandarmerii, bataliony Ostlegionów, a nawet eskadry lotnictwa. W operację zaangażowano żandarmerię wojskową, SS, pomocniczą policję ukraińską oraz w sumie ok. 10 000 żołnierzy Wehrmachtu.
Wzmocnienie sił niemieckich wynikało z niepełnych sukcesów poprzednich akcji pacyfikacyjnych, którym stawili opór partyzanci w tzw. powstaniu zamojskim. Akcja Werwolf rozpoczęła się w nocy z 23 na 24 czerwca 1943 roku. Niemcy łapali ludność cywilną, podpalali gospodarstwa oraz mordowali mężczyzn, którzy nie zdążyli zbiec. Ujęte kobiety i dzieci transportowano do obozów przejściowych w Zamościu, Zwierzyńcu i Budzyniu, gdzie po przeprowadzeniu selekcji rasowej transportowano je dalej zgodnie z grupą kwalifikacyjną do obozów, przymusowej pracy w III Rzeszy. Dzieci uznane za aryjskie trafiały do niemieckich rodzin adopcyjnych, gdzie miały zostać poddane germanizacji.
Większość trafiła do obozów koncentracyjnych, m.in. w Lublinie na Majdanku. 4454 dzieci zostało wywiezionych do III Rzeszy, gdzie zostały zgermanizowane.

Akcje odwetowe partyzantki oraz sytuacja Niemców na froncie wschodnim spowodowały zawieszenie akcji przesiedleńczej w połowie lipca 1943 roku.