Księgi pamięci, pamiątkowe wpisy, dedykacje, kroniki wydarzeń, dzienniki – zapiski zwykłych i niezwykłych codzienności. W różny sposób dokumentujemy, to co dzieje się wokół nas. Różnie też potwierdzamy swoją obecność w wydarzeniach – drugą dekadę XXI wieku zdominowała fotografia. Sto lat temu, prym wiodło słowo pisane, choć i współcześnie nieźle sobie radzi.
W 1926 roku na terenie Polski przeprowadzono akcję zbierania podpisów z życzeniami w hołdzie narodowi amerykańskiemu na pamiątkę 150-lecia niepodległości Stanów Zjednoczonych. Ofiarowaliśmy Amerykanom kolekcję autografów przedstawicieli władz państwowych, kościelnych, świata nauki, kultury, urzędów, organizacji, instytucji oraz dzieci i młodzieży szkolnej. Kolekcja obejmująca życzenia od 5,5 mln polskich obywateli znajduje się w zbiorach Biblioteki Kongresu USA.
Akcja trwała osiem miesięcy. Inicjatorem przedsięwzięcia była Polsko-Amerykańska Izba Handlowa. Zbiór, liczący 111 woluminów (ostatni to przewodnik po kolekcji), złożono w listopadzie 1926 r. na ręce prezydenta USA Calvina Coolidge’a.
W akcji wzięły udział również zamojskie szkoły. Wśród nich: Zarząd Koła Polskiej Macierzy Szkolnej w Zamościu, Państwowe Ośmioklasowe Gimnazjum Męskie im. Hetmana Jana Zamoyskiego w Zamościu, Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. M. Konopnickiej w Zamościu, Seminarium Nauczycielskie i Szkoła Ćwiczeń przy Seminarium. Na specjalnie przygotowanych arkuszach nauczyciele i uczniowie złożyli swoje podpisy (niestety nie zawsze czytelne). Warto jednak poszukać. Wśród podpisów z pewnością znajdziemy autografy swoich przodków.
Wybrane autografy
Seminarium Nauczycielskie Zamość:
Karda: A. Gołaszewska, Władysław Łyszczarz, Stanisława Łyszczarzowa, M. Lenartowiczówna, A. Piątkówna, Cecylia Kuncewiczowa, Marian Misztal, Z. Jaśkiewiczowa, Seweryn Romanica, Zofia Wasilewska, St. Bury.
Kurs Nauczycielski: J. Badzianowa, Sz. Baumgodówna, Fr. Bieleszanka, J. Danielówna, J. Erlichmanówna, I. Fiszmanówna, Goldwagowa, M. Kałużanka, M. Kotlińska, M. Mozgawianka, Cz. Podrawska, J. Pokorna, E. Radzińska, M. Rappaportówna, A. Rycajówna, H. Skirkówna, K. Temkinówna, S. Tokarzewska, E. Totengreberówna, P. Turkówna, J. Węglowska, R. Zendberżanka.
Kurs V: J. Banaszkiewiczówna, M. Czernicka, M. Dylówna, J. Franczakówna, A. Guzowska, Ch. Kejzmanówna, P. Kiszczakówna, I. Książkówna, E. Kutassówna, B. Kuźmianka, Wł. Lentowiczówna, A. Lererówna, T. Lererówna, M. Łozówna, W. Olszewska, Irena Pikunas, L. Szperalska, W. Typiakówna, M. Zubalówna.
Kurs IV: M. Bryłowska, M. Chwiejczakówna, W. Cichocka, Z. Chrzanowska, W. Dziochówna, H. Figlówna, I. Franczakówna, W. Furmanikówna, B. Górska, J. Jarzynówna, Z. Jaśkiewiczowa, Sz. Konarzewska, M. Kołconówna, C. Lipecka.
Szkoła Ćwiczeń przy Seminarium Zamość:
Klasa 1: J. Badzianówna, L. Euigkajtówna, K. Guttówna, E. Joniakówna, E. Kazanecka, Ż Łazarek, G. Kosmalski, M. Lassotówna, J. Klaudelówna, J. Pohowski, M. Myrkówna, J. Nahajska, J. Piturówna, O. Rutkowska, K. Szkuła, E. Baranowski, N. Kanikuła, W. Niderlanka, P. Kozakiewicz, B. Englert, G. Dybzińska, J. Kozyrówna, H. Tęczanka, M. Boduchowski.
Państwowe Gimnazjum Żeńskie im. M. Konopnickiej w Zamościu:
Kadra: Wanda Madlerowa, Ludmiła Madlerowa, Jadwiga Lesiewska, kamilla Kopcińska,
Uczniowie: Regina Adamowiczówna, Bronka Aszynówna, Dora Aszynówna, Janina Badzianówna, Marja Bajkowska, Zofja Bajkowska, Haja Becherówna, Rózia Dichterówna, Danuta Franczakówna, Augusta Gałaszkiewiczówna, Johewed Goldgraberówna, Jadwiga Lesiewska, Ewelina Paczkowska, Leokadja Pałonczanka, Z. Bakuniakówna, E. Goldgraberówna, K. Hercówna, St. Heretówna, E. Kołconówna, M. Kołconówna, K. Nowakowska, M. Zastąpiłówna. Brana Bergerówna, Zofja Dębska, Sara Feldsztejnówna, Zofja Gruszecka, Helena Pękówna, Aldona Pohoska, Eugenja Prędkiewiczówna, Jadwiga Prędkiewiczówna, Natalja Przytułówna, H. Splewińska, Estera Szlechterówna, Dina Szternówna.
Państwowe Ośmioklasowe Gimnazjum męskie im. Hetmana Jana Zamoyskiego w Zamościu:
Kadra: J. Rudasiewiczówna, St. Miler, Janina Kajetanowiczowa, J. Górski, Szczepańska, J. Miłoszeńska, ks. St. Zdziekowski.
Uczniowie: R. Abranowski, St. Adamowicz, J. Badzian, T. Dorantt, Mieczysław Dytry, S. Holtzer, Z. Kniaź, J. Lewicki, Warman Pinches, Dawid Richtman, Mieczysław Szewc, Fr. Abraczewski, Jan Antoniewicz, Władysław Baj, J. Epstein, Czesław Gruszczyński.
Zarząd Koła Polskiej Macierzy Szkolnej w Zamościu dokonał pamiątkowego wpisu 15 maja 1925 roku:
Antoni Księżopolski – Prezes Koła P.M.S. w Zamościu, sędzia okręgowy, Stanisław Kasprzycki [Karpiński?] – wiceprezes Koła PMS w Zamościu, dyrektor Syndykatu Rolniczego, Wanda Medlerówna – dyrektorka Szkoły Przemysłowej żeńskiej, Cecylja Kuncewiczowa, Tadeusz Uleńczycki, Jan Zieliński.
Koedukacyjna Szkoła Handlowa. Grono nauczycielskie: Stanisław Owczarski – dyrektor placówki, ks. Stefan Zdzieckowski, Otto Werner, Janina Owczarska, Szczepańska, Władysław Mickiewicz, Kamilla Kopcińska.
Uczennice i uczniowie: R. Kowalski, Kazimierz Wierzbicki, J. Ajzenberżanka, C. Interbuchówna, S. Dolcherówna, St. Szajdówna,M. Najmorkówna, D. Żelpowierówna, C. Wolfenfeldówna, Wolfenfeldówna, Mieczysław Wysocki, Bolesław Peresada, Mieczysław Rycek, K. Misiewiczówna, M. Draganówna, H. Mazurkiewicz, W. Kłosiński.
Szkoła Rolnicza Męska im. Józefa Piłsudskiego w Janowicach, pow. Zamojski:
Kadra: Stefan Bauer – kierownik, Klotylda Bauerowa, Jan Podlewski, Piotr Felicki.
Uczniowie: Michał Łyp, Michał Pakuła, Bronisław Schab, Jan Adamczuk, Michał Grula, Wincenty Bronowski, Antoni Radziszewski, Władysław Podlewski, Bogusław Krzaczek, Piotr Gryn.
Zebrał: Piotr Piela
