W czasopiśmiennictwie zamojskim wyodrębnić można trzy różne „Gazety Zamojskie”. Pierwsza, o której tu będzie mowa, ukazywała się w latach 1918-1919.

Inicjatorem wydawania organu prasowego PSL w Zamościu był Maciej Rataj. Funkcję redaktora i wydawcy w 1918 roku pełnił Piotr Zubowicz. W okresie wyborczym wydawcą był okręgowy komitet wyborczy Polskiego Stronnictwa Ludowego a następnie Zarząd Powiatowy PSL. Redakcja mieściła się przy ulicy Kolegialnej 6. Gazeta kosztowała 50 halerzy i wychodziła z Drukarni Braci Hernhut w Zamościu. Od 1919 roku finansowanie „Gazety Zamojskiej” przejął Zarząd Powiatowy PSL.

W numerach dostępnych w Bibliotece Cyfrowej Książnicy Zamojskiej znaleźć można m.in. artykuły autorstwa posła Pomarańskiego, Tadeusza Antoniewicza, Tadeusza Hołówko, T. Bakuniaka i Franciszki Bakuniakowej z Udrycz, Jana F. Niderli, Ignacego Machonia, Piotra Zubowicza, Tomasza Czernickiego.

Do ósmego numeru „Gazeta Zamojska” ukazywała się jako pismo tygodniowe, organ miejscowy Polskiego Stronnictwa Ludowego. W okresie kampanii wyborczej do Sejmu Ustawodawczego, od numeru 9. do 4.(14.) jako pismo tygodniowe, organ okręgowego Komitetu Wyborczego Polskiego Stronnictwa Ludowego i obejmowało powiaty biłgorajski, janowski, krasnostawski i zamojski. Ostatnich 11 numerów było pismem tygodniowym, organem Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Pod adresem pisma pojawiły się zarzuty jakoby powstało wyłącznie na czas wyborów. W numerze z 2 lutego 1919  redakcja prostowała: Wobec rozszerzanych pogłosek, iż „Gazeta Zamojska” po wyborach przestaje wychodzić, oświadczamy, co następuje:

Zaczęliśmy wydawać noszę Gazetę nie na czas wyborów tylko, i nie dla celów agitacyjnych, lecz jeszcze za czasów okupantów, kiedy o wyborach nikomu się nie śniło. Celem naszym są nie mandaty poselskie, lecz dobro ludu, które chcemy osięgnąć przez oświecanie włościan o ich prawach i obowiązkach, przez pouczanie ich o tem, co się dzieje w kraju i świecie i przez zorganizowanie ich w niezwyciężoną siłę. Przeprowadzenie do sejmu posłów ludowych jest rzeczą ważną, jest wielkiem zwycięstwem, ale nie jest wszystkiem jeszcze. Stajemy więc do dalszej pracy dla ludu, w której „Gazeta Zamojska” będzie nam dalej pomocną. Przyjaciół naszych i czytelników prosimy o dalsze poparcie i o jednanie nam prenumeratorów.

Co ciekawe w ostatnich numerach redakcja informowała, że boryka się z problemami finansowymi. Brakowało środków na opłacenie druku.  W numerze 9(19) z 9 marca 1919 roku zamieszczono Zestawienie Kasowe Gazety Zamojskiej za czas od 1 listopada 1918 roku do 1 marca roku 1919, z którego wynika, że do uregulowania zaległości zabrakło 4100 Koron.

Ostatecznie czasopismo zostało zamknięte z powodu zadłużenia. Gdy się zbierze suma wystarczająca na pokrycie długu, wówczas „Gazeta” znowu zacznie wychodzić. Tymczasem wydawnictwo nasze musi być przerwane. – informowała Redakcja. Łącznie wyszło 25 numerów. Ostatni 15(25) ukazał się 27 kwietnia 1919 roku.

Czy pierwsza „Gazeta Zamojska” była wyborczą „reklamówką” PSL i czy stawiane jej zarzuty były zasadne? Z pewnością krótka historia czasopisma jest intrygująca. Koszty druku rosną również współcześnie, póki co nie ma na rynku „Gazety Zamojskiej”, ale gazet zamojskich mamy kilka. Niech trwają!

Opracowano na bazie materiałów własnych Książnicy Zamojskiej.

Piotr Piela