Biblioteka Cyfrowa Książnicy Zamojskiej zostanie wzbogacona o nowy zasób archiwaliów dotyczących losów Dzieci Zamojszczyzny.

Projekt Cyfrowe Archiwum Dzieci Zamojszczyzny – etap I z kolekcją „Dziedziczenie Pamięci” jest formą utrwalania i przekazywania historii kolejnym pokoleniom. W wyniku jego realizacji powstanie zasób cyfrowy, obejmujący około 6 600 skanów materiałów archiwalnych gromadzonych w Urzędzie do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Warszawie  i Archiwum Państwowym w Zamościu. Zdigitalizowany zbiór obejmuje 1 100 zespołów archiwalnych dokumentów, w tym m.in. życiorysy, zdjęcia, formularze i ankiety z załącznikami, wypełnianymi osobiście przez osoby ze statusem Dziecka Zamojszczyzny. Dokumenty te, poprzez ich elektroniczne utrwalenie, zostaną ocalone przed nieuchronnym działaniem czasu. Będą także bardziej dostępnym źródłem informacji dla historyków i regionalistów.

Jesienią 1942 roku, na Zamojszczyźnie, miały swój początek wydarzenia, które na zawsze zmieniły historię wielu rodzin. Niemiecką akcję kolonizacyjno-germanizacyjną, realizującą założenia brutalnego, nazistowskiego planu (Generalplan Ost) rozpoczęto w nocy z 27 na 28 listopada 1942 r. od wysiedlenia Skierbieszowa i okolic. Pacyfikacją objęto cztery południowo-wschodnie powiaty dystryktu lubelskiego (Biłgoraj, Hrubieszów, Tomaszów Lubelski i Zamość). Do sierpnia 1943 r. swoje domy musiało opuścić około 110 tys. osób z blisko 300 miejscowości.

Tragiczny los wypędzanych Polaków, najbardziej dotknął dzieci. To one – oddzielone od rodziców, bezbronne, osierocone – cierpiały szczególnie. W wyniku badań rasowych i selekcji decydowano o ich dalszym losie. Część przeznaczoną do zniemczenia wywożono. Inne trafiały do pracy przymusowej w III Rzeszy. Pozostałe – w nieludzkich warunkach – transportowano  do obozów koncentracyjnych.

Według szacunków w wyniku zbrodniczego planu ucierpiało około 30 tys. dzieci, z czego prawie 10 tys. zmarło lub zostało zamordowanych. Szacuje się, że ok. 4,5 tys. poddano procesowi germanizacji. Po wojnie Dzieci Zamojszczyzny stały się powszechnie rozpoznawalnym symbolem gehenny bezbronnych, najmłodszych ofiar i biernych uczestników II wojny światowej.

Projekt Cyfrowe Archiwum Dzieci Zamojszczyzny – etap I uwzględnia również działania edukacyjne i promocyjne, m.in. wystawę, panele dyskusyjne i spotkania pod hasłem „Świadkowie historii”.

Partnerami zadania  są: Archiwum Państwowe w Zamościu i Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Warszawie przy udziale Zamojskiego Oddziału Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych.

Wartość projektu wynosi 102 200 zł. 80 000 zł to dotacja Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wkład własny w kwocie 22 200 zł pochodzi ze środków Miasta Zamość.

 

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury- państwowego funduszu celowego.