Piotr Abraszewski, fot, Cz.Czaplicki

Piotr Abraszewski urodził się 29 czerwca 1905 roku w Zamościu w rodzinie Feliksa i Anny ze Służewskich małżonków Abraszewskich. Miał sześcioro rodzeństwa. Był harcerzem, ochotnikiem 1920 roku. W 1927 ukończył zamojskie gimnazjum im. Jana Zamoyskiego. Absolwent szkoły podchorążych we Włodzimierzu Wołyńskim. W latach 1928-1934 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie u profesora Miłosza Kotarbińskiego, grafikę u prof. Władysława Skoczylasa. W 1935 został asystentem prof. Bonawentury Lenarta na tejże Akademii. W 1936 roku wstąpił w związek małżeński z Haliną Malicką.

W 1938 roku został nauczycielem rysunku w polskim prywatnym gimnazjum w Kwidzynie. 25 sierpnia 1939 roku gestapo otoczyło szkołę i aresztowało wszystkich nauczycieli. Dla Abraszewskiego był to początek wojennej tułaczki. Przed Bożym Narodzeniem 1939 roku umieszczono go w obozie koncentracyjnym w Stutthofie pod Gdańskiem. Stamtąd, wiosną 1940 roku, przewieziono go do Sachsenhausen. W wyniku selekcji został skierowany do obozu w Mauthausen, a następnie Gusen, gdzie doczekał końca wojny.

W rozmowie z Czesławem Czaplińskim wspominał: „Pracowałem ciężko w kamieniołomach, byłem na skraju wyczerpania fizycznego i psychicznego, według obozowego żargonu „muzułmaniłem”. Kiedy po pracy wezwał mnie do siebie naczelnik, myślałem, że to już koniec. Popatrzył na mnie i zapytał z niedowierzaniem, czy jestem malarzem. Gdy potwierdziłem, zapytał czy potrafię narysować widok obozu z góry. Odpowiedziałem, że tak. I od następnego dnia wychodziłem osobno i rysowałem obóz. Po wykonaniu rysunku komendant zakwestionował poprawność perspektywy, ale po wizji lokalnej zgodził się z moim ujęciem. Później przez długi czas rozpracowywałem rysunek w szczegółach piórkiem, a następnie akwarelą, po całkowitym wykończeniu rysunek tak się podobał, że musiałem wykonać kilka kopii, myślę, że właśnie ten rysunek uratował mi życie…”.

W roku 1949 wyjechał do Stanów Zjednoczonych i zamieszkał w San Francisco z żoną, również absolwentką warszawskiej ASP i więźniarką obozów hitlerowskich. Uprawiał malarstwo olejne i akwarelowe. Został  członkiem Western Artists Society oraz Polish Arts and Culture Foundation. Część jego obrazów ukazało się w formie pocztówek. Całą spuściznę zapisał w testamencie Fundacji Polskiej Sztuki i Kultury. Zmarł 9 czerwca 1996 w San Francisco.

Bibliografia:

Cz. Czapliński, Kronika mojego życia, „Przegląd polski”, 1982 

  1. Gaździcki, Piotr Abraszewski, więzień kacetów i jego kalifornijskie obrazy, Warszawa, Wydawnictwo „Wieś Jutra”, 2008
  2. Gnyp, Piotr Abraszewski (1905-1996). zamojski artysta malarz, więzień kacetów, „Zamojski Kwartalnik Kulturalny 2010, nr 2(103), s. 26-27

Opracowanie: Piotr Piela