Piotr Ciekliński pochodził ze starego rodu drobnej szlachty pieczętującej się znakiem herbowym „Abdank”, notowanym od czasów Krzywoustego. Urodził się w 1558 roku.

Jako żołnierz był Ciekliński uczestnikiem wojen moskiewskich Batorego i jednym z najbardziej zaufanych ludzi w stronnictwie politycznym hetmana Zamoyskiego. Był posłem polskim do Szwecji w 1587 r., wioząc na dwór Wazów wiadomość o elekcji Zygmunta III na tron Polski… Potem, jako „umyślny” przyniósł do Krakowa wieść z pobojowiska pod Byczyną (24 I 1588 r.), o rozbiciu najazdu arcyksięcia Maksymiliana – pretendenta do tronu polskiego i pojmaniu dumnego Habsburga w niewolę. Piotr Ciekliński był głównym realizatorem planów polityczno-kulturalnych Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana, „człowieka nr 1” Rzeczypospolitej schyłku XVI w. Dzięki zręcznej dyplomacji, nieprzeciętnej wiedzy uzyskał w 1594 roku w Watykanie zatwierdzenie statusu Akademii dla Zamościa. Przyczynił się do gromadzenia księgozbioru dla uczelni, np. z poselstwa do Turcji sprowadził do Zamościa… rękopisy greckie! Był także współtwórcą drukarni akademickiej.

Wykształcenie i obycie z życiem polityczno-kulturalnym doby złotego wieku Rzeczypospolitej, sięgnął Ciekliński po pióro. W 1595 r., stworzył utwór Ziemia Wołoska, będący pokłosiem literacko-historycznym i politycznym wyprawy wojennej Zamoyskiego. Trwałe miejsce w skarbnicy kultury polskiej dało Cieklińskiemu najwybitniejsze jego dzieło Potrójny z Plauta, datowane w Zamościu w 1597 roku. Utwór przyniósł mu miano „pierwszego komediopisarza polskiego”. Jest to dowcipna przeróbka komedii obyczajowej Plauta, pt. „Trinummus”. Ciekliński, jak wnikliwie wyliczyli znawcy przedmiotu, z 1189 wierszy oryginału, przełożył, często dosłownie, aż 1164, ale akcję utworu ze starożytnych Aten przeniósł do… Lwowa! Do pierwowzoru „włożył” 586 oryginalnych własnych wierszy i wszystko wystylizował, „przypolszczył” jak określili ten „zabieg” autorski badacze literatury, do realiów współczesnego życia. Zdaniem znawców tekst „Potrójnego z Plauta” odegrał istotną rolę w ukształtowaniu pisowni języka polskiego. W 1598 r. ożenił się po raz drugi, tym razem z Jadwigą Broniowską. W 1600 r. z drukarni zamojskiej wyszły „Hymny na święta Panny Najświętszej…” oraz druk „Wojciecha Apostoła i Arcybiskupa polskiego Bogarodzica”.

Piotr Ciekliński zmarł 14 maja 1604 roku przeżywszy ledwie 46 lat. Został pochowany w kościele farnym w Bieczu. Zostawił niedokończony przekład Arystofanesa na język polski, nad czym pracował w 1603 roku.

 

Bibliografia:

Piotr Ciekliński, [w:] „Polski Słownik Biograficzny” t. 4, Kraków 1938, s. 43–45.
Mieczysław Wieliczko, Piotr Ciekliński – pierwszy polski komediopisarz, „Trybuna Gamratu” Nr 19(58), 27 października 1977 r.