Św. Tomasz Apostoł – patron Zamościa to jeden z 12 apostołów Chrystusa, męczennik chrześcijański, święty Kościoła katolickiego, anglikańskiego, luterańskiego, ormiańskiego, koptyjskiego, syryjskiego i prawosławnego.
Św. Tomasz Apostoł (słowo Tomas w języku aramejskim znaczy bliźniak), uchodzi w nauce kościelnej za symbol niewiary. Według św. Jana Ewangelisty nie było go podczas ukazania się zmartwychwstałego Chrystusa apostołom. Św. Tomasz nie chciał uwierzyć opowiadaniu apostołów, lecz Chrystus Pan ukazał mu się osobno i dopiero wtedy św. Tomasz uwierzył i wypowiedział słowa: Pan mój i Bóg mój.
Ewangelie wspominają go, kiedy jest gotów pójść z Jezusem na śmierć (J 11, 16); w Wieczerniku podczas Ostatniej Wieczerzy (J 14, 5); osiem dni po zmartwychwstaniu, kiedy ze sceptycyzmem wkłada rękę w bok Jezusa (J 20, 19nn); nad Jeziorem Genezaret, gdy jest świadkiem cudownego połowu ryb po zmartwychwstaniu Jezusa (J 21, 2).
Według tradycji i legend kościelnych o losach św. Tomasza, a szczególnie jego apostolskiej działalności, miał on być sprzedany jako niewolnik do Indii. Tam miał indyjskiemu królowi Gundorfowi budować pałac, ale dane mu na ten cel skarby obrócił św. Tomasz na jałmużny dla ubogich. Król chciał go stracić, lecz w cudowny sposób dowiedział się, że św. Tomasz za te rozdawane ubogim skarby, wybudował mu pałac w niebie.
Św. Tomasz zginął zakłuty lancami przez czterech żołnierzy.
Ustęp z przywileju miasta Zamościa z 12 czerwca 1580 roku nadanego przez Stefana Batorego: Temu to miastu wyznaczamy jako znak publiczny, którym się miasto i jego władze mają posługiwać w pieczętowaniu dokumentów i jakichkolwiek oryginalnych aktów, wyobrażenie św. Tomasza Apostoła z dzidą i ten to herb czyli znak pieczętny chcemy, by służył temu miastu na wieki.
