Czy Bazyli Rudomicz pisząc diariusz przypuszczał, że jego pamiętnik stanie się tak cenny dla potomnych? Zapewne nie, ale na szczęście, mimo licznych obowiązków przez wiele lat  znajdował czas, by opisywać swoje losy i spostrzeżenia. Najbardziej znany zamojski kronikarz to człowiek wielu talentów: profesor i rektor Akademii Zamojskiej, prawnik, burmistrz, lekarz. Był postacią bardzo barwną, prowadzącą niezwykle aktywny tryb życia. Poświęcał się pracy literackiej, działalności gospodarczej i społecznej, ale również życiu towarzyskiemu i podróżom. Urodził się prawdopodobnie w Wilnie około 1620 roku. Początkowe nauki pobierał w szkole cerkiewnej. W 1630 roku rozpoczął edukację w Akademii Zamojskiej. Studiował w mieście idealnym przez 14 lat osiągając stopień bakałarza sztuk wyzwolonych i filozofii. W 1644 roku zmienił wyznanie z prawosławia na katolicyzm. Przez rok wykładał w Ołyce, później wrócił do Zamościa i objął katedrę ortografii w Akademii Zamojskiej. Na tej uczelni pracował do swojej śmierci. Najdłużej wykładał medycynę i prawo, ale zajmował się również historią i matematyką. Sześć razy był wybierany rektorem, pełnił też wielokrotnie funkcje dziekana i kwestora, wnosząc nieco ożywienia w zastałe już życie zamojskiej uczelni. Sprawował też urzędy miejskie: był rajcą, burmistrzem, wójtem i asesorem Trybunału Zamojskiego. Działał bardzo prężnie jako prawnik praktyk, wprowadzając wiele usprawnień. Interesował się astronomią, zajmował się też praktyką lekarską oraz twórczością literacką. Pozostawił po sobie ponad 70 utworów, w tym przynajmniej 50 drukiem. Są to głównie utwory panegiryczne, ale także opracowania z zakresu prawa i historii. Najbardziej znaną pracą Bazylego Rudomicza jest Efemeros seu diarium privatum A. D. 1656 (ad 1672) Zamosci – dziennik pisany przez 16 ostatnich lat życia w języku łacińskim. Diariusz jest bezcennym źródłem wiedzy o życiu w XVII wieku. Bazyli Rudomicz opisuje w nim Zamość, swoje liczne podróże, a także choroby i zastosowane kuracje. W pamiętniku można znaleźć ciekawe spostrzeżenia dotyczące znajomych czy sąsiadów oraz prywatne zwierzenia.

Bazyli Rudomicz ożenił się w wieku 36 lat z wdową po profesorze Kołakowskim. Dzięki małżeństwu stał się człowiekiem zamożnym. Był właścicielem dwóch folwarków, a także kamiennicy przy ul. Ormiańskiej, gdzie mieściła się warzelnia piwa. Posiadał również aptekę, browar, winiarnię i pasiekę. Mógł pozwolić sobie na utrzymanie służby i prywatnego nauczyciela. Miał pięcioro dzieci, jednak przy życiu zostało troje: dwie córki i syn. Opiekował się także nieletnimi krewnymi. Zmarł w Zamościu, został pochowany pod kaplicą Akademicką w Katedrze Zamojskiej.

 

Rudomicz Bazyli (hasło), [w:] A. Kędziora, Encyklopedia miasta Zamościa, Zamość 2012, s. 591.