Stanisław Staszic urodził się w 1755 roku w Pile. Do Zamościa trafił w 1781 roku jako nauczyciel synów X ordynata Andrzeja Zamoyskiego. To pod jego wpływem napisał dwie znakomite książki o naprawie Rzeczypospolitej: Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego (1787) oraz Przestrogi dla Polski (1790). W 1816 roku wydrukował Pochwałę Andrzeja Zamoyskiego. Pobyt w domu Zamoyskich miał wielki wpływ na ostateczne ukształtowanie postawy patriotycznej i obywatelskiej Staszica oraz jego późniejszą rolę w epoce Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego.

      

W słownikach i encyklopediach figuruje jako polski działacz oświeceniowy, pionier spółdzielczości, pisarz polityczny i publicysta, filozof i tłumacz, wolnomularz, przyrodnik: geograf i geolog, również ksiądz katolicki (choć w ostatnich latach życia Staszic nie pełnił posługi duszpasterskiej). Był m.in.: Członkiem Izby Edukacyjnej Księstwa Warszawskiego w 1808 roku, ministrem stanu Księstwa Warszawskiego od 1809 roku, radcą stanu Księstwa Warszawskiego od 1810 roku, zastępcą ministra oświaty Królestwa Polskiego w latach 1818-1824. Zmarł 20 stycznia 1826 w Warszawie.

27 września 2014 r. w Parku Miejskim w Zamościu odsłonięto pomnik Stanisława Staszica. Inicjatorem postawienia pomnika było Towarzystwo Szkół Staszicowskich, które ofiarowało popiersie Staszica (współczesny odlew rzeźby Pawła Malińskiego).

 

 

 Zestawienie bibliograficzne